Teleskop Türleri

TELESKOPLAR HAKKINDA TEMEL BİLGİLER

---

AYNALI-YANSIMALI (REFLEKTÖR) TELESKOPLAR

Newtonian Tip

Işığın biri büyük konkav parabolik, diğeri küçük düz iki aynadan yansıyarak gözmerceğine erişmesini sağlayan yapıdaki teleskoplardır.

Avantajları

* Çift aynalı katadioptrik ve refraktör teleskoplardan daha uygun fiyatlı seçeneklerdir.

* 1000 mm odak uzaklığına kadar portatif ve kompakt yapı sunarlar.

* Hızlı f:4 ve f:5 odak uzaklıklarında galaksiler gibi derin uzay cisimleri için idealdirler.

* Parlak görüntü sağlarlar.

* Fotograf için katadioptrikler kadar olmasa da verimlidirler.

Dezavantajları

* Yeryüzü gözlemleri için uygun değillerdir

* Fotografide görülen kenarlarda saçılma etkisi  ayrı merceklerle giderilmelidir.

KATADİOPTRİK TİPLER

Hem küresel ve düz aynalar , hem de mercek kullanan yapıdadırlar. Schmidt-Cassegrain ve Maksutov tipleri bulunur.

Avantajları

* Genel ve çok amaçlı kullanım için idealdirler.

* Odak uzaklığına göre tüp boyları kısa olduğu için portatiftirler.

* Geniş açıda keskin görüntü sunarlar.

* Ay, gezegen ve derin uzay gözlemleri yanısıra yeryüzü gözlemleri için de idealdirler.

* Astro fotografçılık için geniş olanak sunarlar.

* Kapalı tüp tasarımı bakım kolaylığı sağlar.

* Kullanımı ve ayarlaması kolaydır.

Dezavantajları

* Newton tipi teleskoplardan daha pahalıdırlar.

* İkinci ayna nedeni ile küçük miktarda ışık kaybı söz konusu olabilir.

Schmidt-Cassegrain Tip

Tüpün önünde ince optik düzeltici mercek bulunur. İkincil ayna bu merceğin arkasındaki ayrı bir aynadır.

Maksutov-Cassegrain Tip

Tüpün önünde kalın optik düzeltici menisküs mercek bulunur. İkincil ayna bu merceğin arka yüzeyindeki bir noktadır.

 

MERCEKLİ-KIRILIMLI (REFRAKTÖR) TELESKOPLAR

Işığın bir veya birkaç mercekten geçerek göz merceğine eriştiği teleskoplardır.

Avantajları

* Çok az bakım gerektirirler.

* Özellikle Apokromatik olanları son derece keskin ve kaliteli görüntü sunarlar.

* Kullanımı kolaydır.

Dezavantajları

* Çap oranı bazında diğer modellere göre çok daha pahalıdırlar.

* Diğer modellere göre daha uzun ve ağırdırlar.

* APO ve ED objektif mercekleri olmayanlarda genellikle renk sapması görülür.

* Genellikle uzun odak uzaklığa sahiptirler.

---

TEMEL BAZI ÖZELLİKLER

IŞIK TOPLAMA GÜCÜ

Bir teleskopun en önemli özelliklerinden biridir. Ayna ya da mercek çapı ile orantılıdır. Daha geniş çap daha fazla ışık toplar. Sönük gök cisimlerinin ışığı geniş çaplı ayna ya da mercekle daha etkin toplanır.

ÇÖZÜNÜRLÜK

Bir teleskopun detayları ne derece keskin gösterdiğinin ölçütüdür. Yüksek çözünürlük, gök cisimlerinin detaylarını daha net ortaya koyar. Çözünürlük, yay derecesi, yay dakikası veya yay saniyesi cinsinden belirtilir. 1 yay derecesi 60 yay dakikasına, 3600 yay saniyesine eşittir. 1 yay saniye çok küçük 1/3600 dereceye karşı gelir.

BÜYÜTME

Teleskopun gücü olarak da belirtilen birimdir. Teleskopun birincil ayna ya da merceğinin odak uzaklığının , gözmerceğinin odak uzaklığına oranı ile belirlenir. Uygun büyütme gücü, birincil ayna ya da merceğin inch cinsinden çapının 60 katı kadardır. Örneğin 8 inch'lik bir teleskopun yararlı en yüksek büyütme gücü 480X olarak ifade edilebilir. 2000 mm odak uzaklığına sahip bir teleskopla 25 mm odak uzaklığında bir göz merceği kullanırsak, büyütme gücü=2000/25 = 80 olacaktır.